دوچرخه وسیله ای مکانیکی است که با استفاده از قدرت حرکتی پاها به هر شکلی قادر به حرکت می باشد. این وسیله در ابتدایی ترین شکل در 2300 سال قبل از میلاد مسیح در کشورهایی همچون مصر، چین و هند دیده و بر روی دیواره غارها نیز اشکالی از آن موجود است.
تعریف دوچرخه
لفظ دوچرخه از کلمه یونانی به نام KYKLOS گرفته شده و بعدها این ریشه یونانی در زبان لاتین به کلمه BICYCLE تبدیل گردید، کلمه پیشوند BI به مفهوم عدد دو و کلمه پسوند CYCLE به معنی دایره و به عبارتی طوقه است.
دوچرخه کورسی (جاده یا مسابقه ای)
این مدل دوچرخه به سبب نازکی لاستیکها که اصطکاک با زمین را کم می کند و فرمان پائین که اصطکاک با هوا و باد کم می کند به سبب فرم قرار گرفتن دوچرخه سوار که خم می شود . مناسب جاده های آسفالت می باشد که به راحتی سرعت گرفته و می تواند به سرعت از مکانی به مکان دیگر بروید البته باید مراقب شیار و شکافها و چاله های موجود در جاده باشید ( که در ایران این چاله ها کم نیستند) زیرا در اثر کوچکترین شکاف جاده طوقه های این چرخها ضربه دیده و کج می شود .
مسابقات زیادی هر ساله در دنیا برگزار می گردد که مشهور ترین آنها “تور دو فرانس” است که قهرمان افسانه ای آن لانس آرمسترانگ می باشد .
در ایران نیز به سبب مدال آوری این رشته در عرصه بین الملل به آن بیش از دوچرخه کوهستان بها داده می شود به طوری که بیشتر برنامه های فدراسیون دوچرخه سواری مربوط به کورسی می شود و دوستان و جوانان علاقه مند به کسب مقام گاه از دوچرخه کوهستان به سمت این رشته می روند .
دوچرخه شهری
دوچرخه شهری قدیمی اکثراً ساخت هندوستان بودند و با مارک های مشهور شیر خوابیده یا دو شیر و دو مار و… شناخته می شدند.
دوچرخه شهری از انواع رایجی است که در گذشته بوده و هم اکنون در بسیاری از شهرها مورد استفاده قرار می گیرد (مشهور به دوچرخه لحاف دوزی ) به خصوص در یزد و اصفهان و شمال و . . .
البته مدلهای جدید آنها بسیار شبیه دوچرخه کوهستان بوده از خصوصیات این دوچرخه ها بدون دنده بودن آنها است که استفاده از آنها را در خیابانهای بدون شیب امکان پذیر می سازد البته افرادی هستند که مسیر های شیبدار را هم از آن استفاده می کنند ولی زور بازو و انرژی فراوان می طلبد .
از دیگر خصوصیات این دوچرخه ها داشتن گلگیر جهت آبهای جاری در خیابانها و باران می باشد و یا سبد بر روی دوچرخه و زین پهن و بزرگ که همگی اینها می تواند باعث سنگین شدن دوچرخه شود . در مدلهای جدید از دنده استفاده شده که برای شهرهای کوهستانی با توجه به شیب دار بودن شهر مدل بدون دنده توصیه نمی شود .
دوچرخه توریستی یا تورینگ
وچرخه های تورینگ یا همان توریستی برای سفر و ماجراجویی با دوچرخه طراحی و تولید می شوند.
اجزاء این دوچرخه بسیار محکم ساخته می شوند چرا که تحمل بارهای سنگین در این سبک دوچرخه در اولویت قرار دارد و معمولا برخلاف سبک های دوچرخه دیگر در این این دوچرخه ممکن است از آلومینیوم در ساخت بدنه دوچرخه استفاده نشود چرا که تحمل بار زیاد در این سبک بسیار مهم است.
این سبک از دوچرخه هم میتواند به دوچرخه کوهستان و یا کورسی گرایش داشته باشد. که نسبت به مسیر و جاده مورد نظر در سفر و راحتی دوچرخه سوار سبک مورد نظر انتخاب می شود.
دوچرخه کوهستان
دوچرخه‌های کوهستان که اختراعی نسبتا جدید در دنیای دوچرخه هستند معمولا به کمک فنرها، تایرهای پهن‌تر و بدنه‌های مقاومتر شناخته می‌شوند.
این دوچرخه‌ها با دارا بودن گستره نسبتا زیاد دنده، امکان بالا رفتن از شیب‌های تند و پایین آمدن های سریع را فراهم می‌کنند.
فرمان‌های صاف کنترل بیشتری به دوچرخه سوار می‌دهند و در مدل‌هایی که معمولا مخصوص سراشیبی‌های تند ساخته شده اند، بودن کمک فنر عقب میتواند کمک بزرگی باشد.
این روزها در ایران خیلی‌ها برای استفاده‌های شهری، به سراغ دوچرخه‌های کوهستان می‌روند.
دوچرخه بی ام ایکس BMX
سایز این دوچرخه ها ۲۰ می باشد و برای حرکات نمایشی و پرش از پله ها و موانع در شهرها استفاده می شود و بیشتر شبیه دوچرخه بچگانه می باشد.
طوقه های آن دارای پرهای زیاد بوده تا در حرکات نمایشی و پرش ها بسیار مقاوم باشد و به سرعت آسیب نبیند.
این دوچرخه ها دنده ندارد و در هر دو طرف تویی چرخهای جلو و عقب دارای جای پا می باشد تا در انجام حرکات نمایشی فرد بتواند از آنها کمک بگیرد.
دوچرخه پیست
این دوچرخه ظاهرا همانند دوچرخه جاده می باشد. با این تفاوت که در دوچرخه پیست ترمز و دنده وجود ندارد و دوچرخه سوار فقط باید رکاب بزند و سرعت خود را با رکاب زدن تنظیم نماید.
در این دوچرخه دوران رکاب فقط به سمت جلو می باشد و نمی توان رکاب را به سمت عقب حرکت داد زیرا تنها دنده عقب دوچرخه پیست است است و دوچرخه سوار از حرکت یکنواختی در پیست برخوردار می شود.
این دوچرخه وزن بسیار سبکی دارد.
دوچرخه های فت بایک (دوچرخه‌های چاق)
فت بایک یا همان دوچرخه‌های چاق، نسبتا تازه واردهای دنیای دوچرخه هستند. مشخصه اصلی آنها، چرخهای بسیار عریضی است که به آنها اجازه می‌دهد در مکان‌هایی که معمولا دوچرخه‌های دیگر در آن حرکت نمی‌کنند، گام بگذارند.
منطقا باید در ساحل‌های شنی و برف دنبال این دوچرخه‌ها باشید هرچند که اصلا بعید نیست ظاهر قشنگشان باعث شود در شهر هم آنها را مشاهده کنید.
در کشورهای برفی فت بایک‌ها یکی از انتخاب‌های کسانی هستند که می‌خواهند در هر شرایط آب و هوایی سوار دوچرخه‌شان باشند.
دوچرخه‌های تاشو
فرض کنید دوچرخه شما نه فقط از وسط که حتی از ارتفاع هم تا می‌شد و به اندازه یک چمدان درمی‌آمد!
چنین دوچرخه‌ای را می‌توانید به خوبی در خانه جا دهید، آن را با آسانسور به طبقه دوازدهم شرکت برسانید یا حتی وقتی در یک سر مسیر با کسی هستید یا وقتی در برگشت حوصله رکاب زدن ندارید، آن را در صندوق عقب ماشین بگذارید. این دوچرخه‌ها معمولا چرخ کوچکتری دارند اما با داشتن طبقه قامه بزرگ، این مشکل را حل می‌کنند.
این دوچرخه‌ها معمولا با دنده‌های کمتر، برای محیط‌های شهری مناسب هستند اما چرخ کوچک آنها رد شدن از موانع را نیازمند کمی احتیاط می‌کند. اما حتی در تهران هم چنین دوچرخه‌هایی گزینه‌های مناسب برای افرادی هستند که گاه گداری لازم است فقط یک سر مسیر را با دوچرخه برند.
دوچرخه کراس کانتری
این دوچرخه در مسابقاتی به همین نام در دوچرخه سواری کوهستان استفاده می شود که در مسیرهای سربالایی و کوهستانی برگزار می شود و جزء پرطرفدارترین دوچرخه در مدل های کوهستان می باشد.
از شاخص ها و ویژگی های این دوچرخه سبک بودن آن است که بدلیل استفاده از آلیاژ کربن در آن می باشد.
دوچرخه کراس کانتری فقط دارای کمک فنر جلو بوده تا از اتلاف انرژی جلوگیری شود و دنده های زیاد این دوچرخه سرعت گرفتن و حرکت آن در مسیرهای خاکی و طولانی و شیب ها و سربالایی ها را آسان تر می سازد.
زین این دوچرخه باریک می باشد تا دوچرخه سوار بتواند مسیرهای طولانی به راحتی طی کند. از این نوع دوچرخه در مسیرهای شهری نیز استفاده می شود
دوچرخه دانهیل
دوچرخه دانهیل برای استفاده در رشته کوهستان طراحی و تولید می شود و از آن در سراشیبی های تند و دامنه ها با عبور از موانع به پایین استفاده می شود. این دوچرخه دارای دو کمک فنر یکی در وسط تنه و دیگری در دو شاخ جلو می باشد و تنه های ضخیم و ترمز های دیسکی مقاوم و قوی دارد.
وزن نسبتا سنگین و لاستیک های پهن و ضخیم دوچرخه حرکت و کنترل آن را در سراشیبی ها راحت تر می کند و با توجه به این شاخص ها در فرود آمدن از بلندی های چند متری بر اثر سرعت کمک می کند تا کنترل خوب و انعطاف پذیری بالایی داشته باشد.
دوچرخه سوار در این رشته باید از لباس و شنل مخصوص و کلاه ایمنی فک دار استفاده نماید که در زمین خوردن های احتمالی آسیب جدی نبیند.
دوچرخه فری راید
این دوچرخه مابین کراس کانتری و دانهیل است و مناسب تورها و گشت و گذار ها در طبیعت می باشد.
در این دوچرخه، هر دو کمک فنر در جلو و وسط دوچرخه، می باشد، و وزنی کمی سنگین تر از کراس کانتری داشته و کاربردهای دو مدل را به طور متوسط دارا می باشد.
دوچرخه‌های برقی
این روزها دوچرخه‌های برقی هم طرفداران خودشان را پیدا کرده‌اند. این دوچرخه‌ها با داشتن موتورهایی معمولا برقی، می‌توانند در رکاب زدن به شما کمک کنند.
بر خلاف موتور برقی، دوچرخه برقی هنوز نیاز به رکاب زدن دارد اما آماده‌اند که در صورت درخواست شما، اینکار را برای شما راحتتر کنند.
شخصا هیچ وقت سوار چنین دوچرخه‌ای نشده‌ام و نمی‌توانم نظر خیلی دقیق بدهم ولی می‌دانم که افراد مسن‌تر یا کسانی که می‌خواهند همیشه بدون عرق کردن و نفس نفس زدن به انتهای مسیر برسند و همینطور کسانی که مسیرشان سربالایی بسیار طولانی دارد، از این دوچرخه‌ها کمک می‌گیرند.
نکته منفی این دوچرخه‌ها نیاز به شارژ دائم و از آنطرف وزن سنگیتر است که بلند کردن این دوچرخه‌ها به منظور رد کردن از موانع یا رسیدن به طبقات بالای خانه را سخت‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
